Тахиа жилтнүүдийн МӨР ГАРГАХ ЗУРХАЙ ба СУУДЛЫН ЗАСАЛ

Билгийн тооллын хаврын тэргүүн сарын шинийн нэгний өглөө зүг мөрөө хэрхэн гаргаснаас тухайн жилийн өнгө төрх тодорхойлогддог хэмээх монгол түмний уламжлалт зан үйл бий.

XVII жарны “Үзэсгэлэн болгогч” хэмээгч усан туулай жилийн хаврын тэргүүн сарын шинийн нэгний өглөө мөрөө хэрхэн гаргах зааврыг хүргэж байна. Энэ жил таны юу санасан есөн цагаан хүсэл сэтгэлчлэн биелэх болтугай.

ЭРЭГТЭЙ /1921 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 103. Та энэ жил Мод суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Хойш гарч, зүүн зүгээс ирнэ.
• Тарни: Ум базар дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал: Модноос гэмтэхгүй хэмээн сэтгэж, модонд хүрч, тарнийг төмөрт уншиж, баруун урд зүгт, баруун хойд зүг рүү цацна.

ЭМЭГТЭЙ /1921 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 103. Та энэ жил Мод суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Хойш гарч, зүүн зүгээс ирнэ.
• Тарни: Ум базар дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал: Модноос гэмтэхгүй хэмээн сэтгэж, модонд хүрч, тарнийг төмөрт уншиж, баруун урд зүгт, баруун хойд зүг рүү цацна.

ЭРЭГТЭЙ /1933 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 91. Та энэ жил Төмөр суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Баруун урд зүгт гарч, баруунаас ирнэ.
• Тарни: Ум радна дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал: Төмрөөс үл гэмтэнэ хэмээн сэтгэж, төмөрт хүрээд, тарнийг галд уншиж, хойд, урд зүг рүү цацна.

ЭМЭГТЭЙ /1933 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 91. Та энэ жил Төмөр суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Баруун урд зүгт гарч, баруунаас ирнэ.
• Тарни: Ум радна дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал: Төмрөөс үл гэмтэнэ хэмээн сэтгэж, төмөрт хүрээд, тарнийг галд уншиж, хойд, урд зүг рүү цацна.

ЭРЭГТЭЙ /1945 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 79.Та энэ жил Мод суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Хойш гарч, зүүн зүгээс ирнэ.
• Тарни: Ум базар дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал: Модноос гэмтэхгүй хэмээн сэтгэж, модонд хүрч, тарнийг төмөрт уншиж, баруун урд зүгт, баруун хойд зүг рүү цацна.

ЭМЭГТЭЙ /1945 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 79. Та энэ жил Мод суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Хойш гарч, зүүн зүгээс ирнэ.
• Тарни: Ум базар дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал: Модноос гэмтэхгүй хэмээн сэтгэж, модонд хүрч, тарнийг төмөрт уншиж, баруун урд зүгт, баруун хойд зүг рүү цацна.

ЭРЭГТЭЙ /1957 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 67. Та энэ жил Төмөр суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Баруун урд зүгт гарч, баруунаас ирнэ.
• Тарни: Ум радна дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал: Төмрөөс үл гэмтэнэ хэмээн сэтгэж, төмөрт хүрээд, тарнийг галд уншиж, хойд, урд зүг рүү цацна.

ЭМЭГТЭЙ /1957 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 67. Та энэ жил Төмөр суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Баруун урд зүгт гарч, баруунаас ирнэ.
• Тарни: Ум радна дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал: Төмрөөс үл гэмтэнэ хэмээн сэтгэж, төмөрт хүрээд, тарнийг галд уншиж, хойд, урд зүг рүү цацна.

ЭРЭГТЭЙ /1969 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 55. Та энэ жил Мод суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Хойш гарч, зүүн зүгээс ирнэ.
• Тарни:. Ум базар дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал: Модноос гэмтэхгүй хэмээн сэтгэж, модонд хүрч, тарнийг төмөрт уншиж, баруун урд зүгт, баруун хойд зүг рүү цацна.

ЭМЭГТЭЙ /1969 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 55. Та энэ жил Мод суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Хойш гарч, зүүн зүгээс ирнэ.
• Тарни: Ум базар дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал: Модноос гэмтэхгүй хэмээн сэтгэж, модонд хүрч, тарнийг төмөрт уншиж, баруун урд зүгт, баруун хойд зүг рүү цацна.

ЭРЭГТЭЙ /1981 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 43. Та энэ жил Төмөр суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Баруун урд зүгт гарч, баруунаас ирнэ.
• Тарни: Ум радна дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал: Төмрөөс үл гэмтэнэ хэмээн сэтгэж, төмөрт хүрээд, тарнийг галд уншиж, хойд, урд зүг рүү цацна.

ЭМЭГТЭЙ /1981 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 43. Та энэ жил Төмөр суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Баруун урд зүгт гарч, баруунаас ирнэ.
• Тарни: Ум радна дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал: Төмрөөс үл гэмтэнэ хэмээн сэтгэж, төмөрт хүрээд, тарнийг галд уншиж, хойд, урд зүг рүү цацна.

ЭРЭГТЭЙ /1993 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 31. Та энэ жил Мод суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Хойш гарч, зүүн зүгээс ирнэ.
• Тарни: Ум базар дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал: Модноос гэмтэхгүй хэмээн сэтгэж, модонд хүрч, тарнийг төмөрт уншиж, баруун урд зүгт, баруун хойд зүг рүү цацна.

ЭМЭГТЭЙ /1993 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 31. Та энэ жил Мод суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Хойш гарч, зүүн зүгээс ирнэ.
• Тарни: Ум базар дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал: Модноос гэмтэхгүй хэмээн сэтгэж, модонд хүрч, тарнийг төмөрт уншиж, баруун урд зүгт, баруун хойд зүг рүү цацна.

ЭРЭГТЭЙ /2005 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 19. Та энэ жил Төмөр суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Баруун урд зүгт гарч, баруунаас ирнэ.
• Тарни: Ум радна дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал: Төмрөөс үл гэмтэнэ хэмээн сэтгэж, төмөрт хүрээд, тарнийг галд уншиж, хойд, урд зүг рүү цацна.

ЭМЭГТЭЙ /2005 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 19. Та энэ жил Төмөр суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Баруун урд зүгт гарч, баруунаас ирнэ.
• Тарни: Ум радна дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал: Төмрөөс үл гэмтэнэ хэмээн сэтгэж, төмөрт хүрээд, тарнийг галд уншиж, хойд, урд зүг рүү цацна.

ЭРЭГТЭЙ /2017 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 7. Та энэ жил Мод суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Хойш гарч, зүүн зүгээс ирнэ.
• Тарни: Ум базар дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал:  Модноос гэмтэхгүй хэмээн сэтгэж, модонд хүрч, тарнийг төмөрт уншиж, баруун урд зүгт, баруун хойд зүг рүү цацна.

ЭМЭГТЭЙ /2017 ОНЫ ТАХИА ЖИЛТЭН/

• Суудал: Хий нас 7. Та энэ жил Мод суудалд суусан байна.
• Зүг, мөр: Хойш гарч, зүүн зүгээс ирнэ.
• Тарни: Ум базар дагий ний хум мамаа бизаяа суухаа.
• Засал: Модноос гэмтэхгүй хэмээн сэтгэж, модонд хүрч, тарнийг төмөрт уншиж, баруун урд зүгт, баруун хойд зүг рүү цацна.

Найман хөлөл хүснэгтийн учир

Найман хөлөл (суудал) нь гал, шороо, төмөр, огторгуй, ус, уул, мод, хий эдгээр болно. Суудал тус бүрт дөрвөн сайн, дөрвөн муу зүг байна.

Дөрвөн сайн зүг: Эмийн зүгээс эмч залах, эм тан хайж олох, идээ ундаа авахад эрхэм сайн. Амины зүгт бэр авах, буулгах, аян замд гарваас зохистой. Балин, цацап өргөх, аян авд мордохыг цээрлэнэ. Цог учралын зүгт сан тавих, хийморийн дарцаг хийсгэх, бэр авахад сайн. Хишгийн зүгт эд мал авах, тариа тарих зэрэгт сайн.

Дөрвөн муу зүг: Хорлолын зүгт өвчтнийг эмчид үзүүлэх, эм ба эмч залах, холын аянд явахыг цээрлэнэ. Шулмасын зүгт морь уралдуулах, төмөр эдлэл авахыг цээрлэнэ. Биеийн зүгт тус хэргийг үйлдвээс дайсны аюул гарна. Таван зэтгэрийн зүгт золигийг гаргавал сайн. Дөрвөн муу зүгт хариулга хийж цээрийг арилгана.

Найман хөлөлийн жилийн үр засал

• ГАЛ хөлөлд суувал гал голомтоо ариун байлгаж, галаа тахиулж, галын сан тавиул.
• ТӨМӨР хөлөлд сууваас зэмийн мах, хутга мэснээс болгоомжилж, “Сундуй” уншуулж зас.
• УСАН хөлөлд сууваас газар лусаас болгоомжлон, усны үйлийг тэвчиж, “Лүмбүмгарав” уншуулж зас.
• МОДОН хөлөлд суувал мод таслах, газар шороо хөндөхийг цээрлэ. “Нолсан”, “Нити” номуудын аль нэгийг уншуулж зас.
• ШОРОО, ОГТОРГУЙ, УУЛ, ХИЙ хөлөлд сууваас “Саейнинбын доо”, “Намхаанинбын доо” номуудын аль нэгийг уншуулж засаарай.